Homo ellinicus 1
Μια νέα γυναίκα τριάντα ενός ετών μιλούσε σε μια παρέα για τις σπουδές της, τις μεταπτυχιακές, τα μάστερς, τις ξένες γλώσσες και την καινούργια διατριβή που ξεκινούσε. Σχεδίαζε μετά και αυτές τις σπουδές να αναζητήσει δουλειά, δηλαδή γύρω στα τριάντα τέσσερα. Αναρωτήθηκα βέβαια πόσο εύκολο είναι να βρεις εργασία στα τριάντα και κάτι όταν δεν έχεις έστω και μία ώρα προϋπηρεσίας κάπου, κάποτε. Η νοοτροπία των μεταπτυχιακών απλώθηκε στη χώρας σαν πανούκλα. Χιλιάδες νέοι τριαντάρηδες αργόσχολοι, άνεργοι περιμένουν με την βοήθεια των γονιών τους μια δουλειά ανάλογη των τυπικών τους προσόντων. Νέοι που δεν έχουν δουλέψει στη ζωή τους, αποθαρρυμένοι και απαισιόδοξοι, παραδομένοι. Συναισθηματικά και οικονομικά εξαρτημένοι. Τι τους λείπει; Εκείνο που λείπει από την γενιά των μεταπτυχιακών είναι τα ουσιαστικά προσόντα και οι κοινωνικές δεξιότητες. Τους λείπει η γνώση της ζωής, η εμπειρία, το βίωμα. Απουσιάζει η γνώση της επιβίωσης. Αυτά που κάνουν τον άνθρωπο υπεύθυνο, ελεύθερο, χειραφετημένο, αποφασιστικό, επινοητικό, ευέλικτο, ανεξάρτητο.
Διάβασα ότι στη Δανία το εκπαιδευτικό σύστημα επιδιώκει και εντάσσει στο πρόγραμμα του την επαγγελματική εμπειρία από την εφηβική ηλικία των 15 ετών. Για 1 χρόνο μετά το τέλος των γυμνασιακών σπουδών οι μαθητές αποκτούν δεξιότητες εργαζόμενοι και μετά την επόμενη χρονιά συνεχίζουν στο λύκειο.
Homo ellinicus 2
Στην Ελλάδα παρα πολλοί Έλληνες και Ελληνίδες έχουν ως στόχο ζωής μια θέση στο δημόσιο. Θυμήθηκα μια συνέντευξη του Αμερικανού μπασκετμπολίστα Μ. Τζόρνταν. Αφηγούταν το πάθος από την παιδική του ηλικία για το μπάσκετ και τις αντιρρήσεις των γονιών του, που πολλές φορές του απαγόρευαν να πηγαίνει στις μπασκέτες της γειτονιάς. Προέβλεπαν μάλιστα ότι θα γίνει αλήτης, ρεμάλι και πρεζάκιας. Όταν ο δημοσιογράφος τον ρώτησε πως τα κατάφερε και έγινα τόσο σπουδαίος αθλητής απάντησε «έχασα πολλά καλάθια, έκανα πολλά λάθη». Γι’ αυτό τον άνθρωπο το καλάθι του μπάσκετ ήταν το πανεπιστήμιο της ζωής του, αυτό του έδωσε θάρρος, πείσμα, όνειρα, φτερά για να πετάξει. Μετά προσπάθησα να φανταστώ τον Τζόρνταν δημόσιο υπάλληλο και μάλιστα στο ελληνικό δημόσιο. Δυσκολεύτηκα. Αυτό που είδα ήταν τον Τζορνταν να έχει στήσει μέσα στο ελληνικό κοινοβούλιο μια μπασκέτα και να βάζει τρίποντα το ένα μετά το άλλο. Πως μπορείς να φυλακίσεις έναν τέτοιο άνθρωπο; Γιατί το δημόσιο τι είναι; Μια φυλακή ονείρων. Και πως μπαίνει κάποιος οικιοθελώς μέσα σ’ αυτή την φυλακή; Πολύ απλά. Μπαίνει όταν όλοι αρχίσουν να του καλλιεργούν τον φόβο. Και όταν ο νέος μας θα είναι αρκετά φοβισμένος, τότε μια θέση στο δημόσιο θα είναι η καλύτερη επαγγελματική λύση. Μόνο αν οι νέοι μας αμφισβητήσουν, θα σωθούν. Και η ίδια η ζωή επίσης μπορεί να τους προσφέρει αυτή την ευκαιρία, ας πούμε μια οικονομική κρίση που αναγκαστικά θα ανατρέψει παλαιές συνήθειες και πεποιθήσεις.
Homo ellinicus 3
Γιατί μορφωνόμαστε;
Για να καλύψουμε τις υλικές μας ανάγκες, για να αποκτήσουμε αξιώματα και προνόμια; Και αυτό μας προσφέρει ευζωία και στην πόλη ευημερία; Ο Νίτσε δίνει την απάντηση με τρόπο γλαφυρό, στοχαστικό και συγκλονιστικό όπως πάντα: «Η αληθινή μόρφωση, απαξιώνει να συμφυρθεί με το άτομο που είναι γεμάτο ανάγκες και απληστία. Ξέρει να ξεγλιστρά από όποιον προσπαθεί να την χρησιμοποιήσει ως μέσο για σκοπούς εγωιστικούς. Και αν ποτέ κάποιος φανταστεί ότι την κρατάει γερά και ότι μπορεί πια να την κάνει βιοποριστικό επάγγελμα για να ικανοποιήσει τις βιοτικές του ανάγκες, αυτή ξαφνικά παίρνει δρόμο με ανάλαφρα βήματα και ένα χλευαστικό μορφασμό».
