Αλκοολισμός
Πολλοί άνθρωποι φέρονται άσχημα στο σώμα τους, δεν το προσέχουν, του φέρονται άσχημα, υπονομεύουν την ακεραιότητα του. Ο αλκοολισμός μοιάζει με αυτοτραυματισμό. Η κ. Στέλλα Χρηστίδη από τον σύλλογο κλάμπ οικογενειών με προβλήματα από το αλκοόλ μας ενημερώνει για την φροντίδα και την θεραπευτική διαδικασία της απεξάρτησης από το αλκοόλ.
Τι είναι το κλάμπ οικογενειών με προβλήματα από το αλκοόλ, σε ποιες περιοχές υπάρχουν τέτοια κλάμπ οικογενειών;
Την δεκαετία το 70 στο Ζάγκρεμπ έκανε τα πρώτα της βήματα μια καινούρια μεθοδολογία πάνω στην πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή πρόληψη των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ. Η μεθοδολογία αυτή βασιζόταν σε μία πρωτότυπη και εκσυγχρονισμένη άποψη για τον αλκοολισμό που δεν ήταν άλλη από την οικολογική κοινωνική προσέγγιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ και σύνθετων προβλημάτων του Vladimir Hudolin. Ήδη από τον παραπάνω όρο διαφαίνεται μία ριζική αλλαγή απόψεων, όπου δεν μιλάμε πια για αλκοολισμό αλλά για προβλήματα που σχετίζονται με το αλκοόλ καθώς επίσης γίνεται λόγος και για σύνθετα προβλήματα όταν στο πρόβλημα αλκοόλ προστίθονται και προβλήματα από την χρήση άλλων ουσιών, ψυχιατρικές ασθένειες, προβλήματα με το νόμο, έλλειψη στέγης κ.τ.λ..
Η οικολογική κοινωνική προσέγγιση συνδέεται άμεσα με την συστημική προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία η προβληματική συμπεριφορά ,όπως για παράδειγμα ο αλκοολισμός, αποτελεί έκφραση του συστήματος μέσα στο οποίο εκδηλώνεται. Μία προβληματική συμπεριφορά δεν αποδίδεται πλέον αποκλειστικά στο άτομο, στη σκέψη του ή σε οργανικές νόσους, αλλά αντιμετωπίζεται σαν μια διαταραχή του συστήματος, όπου το άτομο ανήκει.
Σύμφωνα με τον Hudolin ο αλκοολισμός και τα άλλα προβλήματα που σχετίζονται με αυτόν αποτελούν έκφραση του συστήματος της κοινωνίας, δηλαδή του χώρου όπου το άτομο ζει και εργάζεται, με την μορφή ενός τρόπου ζωής. Η οικογένεια αποτελεί ένα υποσύστημα σε αυτό το σύστημα της κοινωνίας και για το λόγο αυτό η οικογενειακή προσέγγιση θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ.
Έχοντας λοιπόν μία κυκλική και συστημική άποψη οποιαδήποτε παρέμβαση σε ένα επίπεδο θα έχει αντανάκλαση και στα υπόλοιπα. Έτσι τα προγράμματα για τον έλεγχο των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ, σύμφωνα με την οικολογική κοινωνική προσέγγιση, προβλέπουν παρεμβάσεις σε όλα τα επίπεδα της πρόληψης και αποτελούν μέρος των προγραμμάτων δράσης για την αγωγή υγείας.
Η τεχνική για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ, σύμφωνα με την οικολογική κοινωνική προσέγγιση, βασίζεται στα Κλαμπ Οικογενειών με Προβλήματα από το Αλκοοόλ (Κ.Ο.Π.Α).
Τα κλαμπ οικογενειών με προβλήματα από το αλκοόλ είναι πολυοικογενειακές κοινότητες αποτελούμενες από δύο έως δώδεκα οικογένειες με προβλήματα από το αλκοόλ και σύνθετα προβλήματα και έναν εκπαιδευμένο στη μεθοδολογία εθελοντή, ο οποίος ονομάζεται υπηρέτης/ δάσκαλος. Αυτός είναι ένα άτομο ευαισθητοποιημένο στα προβλήματα που σχετίζονται με το αλκοόλ και διαθέσιμο να ασχοληθεί με αυτά. Έχει λάβει μια εκπαίδευση 50 ωρών και συνεχώς ενημερώνεται πάνω σε θέματα που αφορούν τα κλαμπ. Αυτός γνωρίζει και είναι ευαισθητοποιημένος στα προβλήματα που σχετίζονται με το αλκοόλ. Ο υπηρέτης-δάσκαλος είναι ένα μέλος του κλαμπ με συγκεκριμένο ρόλο και με ειδικές ευθύνες. Διευκολύνει και προκαλεί, όταν χρειάζεται, τον διάλογο, την επικοινωνία και την διαδικασία της αλλαγής χωρίς να έχει όμως θεραπευτικό ρόλο.
Οι οικογένειες συναντιούνται μια φορά την εβδομάδα και σε ένα πλαίσιο φιλίας και αλληλεγγύης δουλεύουν συνεχώς μαζί, με σκοπό όχι μόνο την αποχή τους από το αλκοόλ, αλλά και για να αλλάξουν τρόπο ζωής.
Με ποιο τρόπο φροντίζετε τους αλκοολικούς, συμμετέχουν και οι οικογένειες τους στην θεραπευτική διαδικασία;
Τα Κλαμπ Οικογενειών με Προβλήματα από το Αλκοόλ , εκτός από μια τεχνική για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ, αποτελούν και μια φιλοσοφία ζωής. Βασίζονται στην αλληλεγγύη, στην φιλία, στην αγάπη, στην αναζήτηση της ειρήνης, της συμβίωσης και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Στο κλαμπ συμμετέχει ολόκληρη η οικογένεια χωρίς να διαχωρίζεται ο χρήστης από τα υπόλοιπα μέλη. Το πρόβλημα αφορά ολόκληρη την οικογένεια και αντιμετωπίζεται όταν ολόκληρη η οικογένεια εργάζεται με στόχο την αλλαγή του τρόπου ζωής της. Τα προβλήματα αφορούν ολόκληρη την οικογένεια. Το κλαμπ λειτουργεί όταν ολόκληρη η οικογένεια το παρακολουθεί, όταν ολόκληρη η οικογένεια αλλάζει τρόπο ζωής, όταν ολόκληρη η οικογένεια σταματάει να πίνει και όχι μόνο ένα μέρος των μελών της.
Όταν και οι δύο γονείς είναι αλκοολικοί και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα οικογενειακά τους καθήκοντα τι κάνετε με τα παιδιά;
Στο κλαμπ συμμετέχουν και τα παιδιά,τα μικρά παιδιά δεν αποτελούν πρόβλημα για το κλαμπ, αντίθετα το εμπλουτίζουν. Στο κλαμπ έχουν την ευκαιρία να μοιραστούν την αλλαγή της οικογενείας τους και να ξεπεράσουν την αρνητική εμπειρία που βίωσαν.
Κάνετε δράσεις ευαισθητοποίησης της κοινωνίας;
Το κλαμπ είναι ενταγμένο στο εσωτερικό της τοπικής κοινωνίας, τα μέλη του δεν είναι ανώνυμα και προσφέρουν συνεχώς μαρτυρίες με τις εμπειρίες τους και έξω από αυτό, όταν τους ζητηθεί ή με δική τους πρωτοβουλία διοργανώνοντας εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης. Τα κλαμπ επίσης προωθούν δραστηριότητες πληροφόρησης, ενημέρωσης και εκπαίδευσης και προωθούν τη συνεργασία, μέσα από την ενεργή συμμετοχή όλων των μελών τους, με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, για την πραγματοποίηση προγραμμάτων προαγωγής της υγείας και της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Υπάρχει εκτίμηση για τα ποσοστά αλκοολισμού στην Ελλάδα, ποιες ηλικίες είναι οι πιο ευάλωτες;
Η αύξηση των προβλημάτων που σχετίζονται με την κατανάλωση αλκοόλ, έχει αποκτήσει ιδιαίτερο κοινωνικό ενδιαφέρον σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως προκύπτει από τα πολλαπλά προγράμματα δράσης, που έχουν προταθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) στον Ευρωπαϊκό Καταστατικό Χάρτη για τα Οινοπνευματώδη (1995), τον 120 στόχο των στρατηγικών για την υγεία 2005-2015, τη διακήρυξη της Στοκχόλμης για τους νέους και το αλκοόλ της 19ης Φεβρουαρίου 2001.
- Στην Ελλάδα παρατηρείται μια αύξηση της κατανάλωσης αλκοόλ, ιδιαίτερα από τους νέους, ενώ πρέπει να δούμε προσεκτικά τη χρήση αλκοόλ από τις γυναίκες, τους ψυχιατρικούς ασθενείς, τους ηλικιωμένους, τους μετανάστες, τους χρήστες του Σαββατόβραδου, καθώς και τους χρήστες εργαζόμενους σε εργασίες υψηλής ευθύνης. Η χρήση αλκοόλ αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα για το γενικό πληθυσμό, ενώ αποτελεί και την πρώτη πόρτα εισόδου στην κατανάλωση και άλλων νόμιμων και παράνομων ναρκωτικών. Στην Ευρώπη το αλκοόλ αποτελεί την τρίτη αιτία θανάτου και την πρώτη αιτία θανάτου για τους νέους κάτω των 24 ετών
- Το αλκοόλ αποτελεί τον τρίτο πιο σημαντικό παράγοντα κινδύνου για χρόνιες ασθένειες.
- Το αλκοόλ προκαλεί 60 διαφορετικές ασθένειες, ενώ αποτελεί παράγοντα κινδύνου για άλλες 200
- Τα αλκοολούχα ποτά αποτελούν την κύρια αιτία των τροχαίων ατυχημάτων, καθώς 1 στους τρεις θανάτους στους δρόμους οφείλονται στο αλκοόλ.
- Τα αλκοολούχα ποτά προκαλούν στην Ευρώπη 195.000 θανάτους το χρόνο, ενώ 1 στους 4 θανάτους νέων ανθρώπων ηλικίας 15 έως 29 ετών, οφείλονται στο αλκοόλ.
Το αλκοόλ και το κάπνισμα είναι οι πιο διαδεδομένες νόμιμες εξαρτήσεις . Τι πιστεύετε ότι οδηγεί τους ανθρώπους στο αλκοόλ με βάση την πολύχρονη εμπειρία σας;
Σύμφωνα με τον Hudolin ο αλκοολισμός δεν θεωρείται πλέον μια ασθένεια αλλά μια συμπεριφορά, ένας τρόπος ζωής που καθορίζεται από μια σειρά ενδογενών και εξωγενών παραγόντων, βιολογικής, ψυχολογικής και κοινωνικής φύσης. Τα προβλήματα που σχετίζονται με το αλκοόλ θεωρούνται σαν αποτέλεσμα μιας διαταραχής των οικολογικών, κοινωνικών συστημάτων μέσα στα οποία είναι ενταγμένο το άτομο. Άρα είναι συνδεδεμένα με την κουλτούρα του ποτού, που υπάρχει στις κοινωνίες μας και βέβαια η πρόληψή τους και η αντιμετώπισή τους, δεν μπορεί παρά να συνδέεται και με μία αλλαγή της υγειονομικής αλλά και της γενικής κουλτούρας της κοινωνίας. Η κατανάλωση αλκοόλ και τα προβλήματα που σχετίζονται με αλκοόλ έχουν βαθιές ρίζες στην κοινωνική μας κουλτούρα. Η κουλτούρα του ποτού είναι το αποτέλεσμα λαϊκών πιστεύω, συνηθειών, αλλά και οικονομικών συμφερόντων. Στον καθένα μπορεί να συμβεί να μπει στον κόσμο των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ, αλλά και να βγει από αυτόν. Όσο πιο ξεκάθαρο μας είναι, ότι η κατανάλωση αλκοόλ είναι μια επικίνδυνη συμπεριφορά τόσο λιγότερα θα είναι τα άτομα και οι οικογένειες που θα υποφέρουν από τις συνέπειες αυτής της κατανάλωσης.
Τι είναι αυτό που ουσιαστικά αντιστρέφει αυτή την καταστροφική εξάρτηση, ποια εσωτερική αλλαγή συμβαίνει στους αλκοολικούς;
Σύμφωνα με την μέθοδο Hudolin η αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ δεν σημαίνει μόνο την αποχή από αυτό, δηλαδή ότι ο χρήστης σταματάει να πίνει αλκοόλ. Η ρήξη με την ουσία θα γίνει μόνο όταν το άτομο και η οικογένειά του αλλάξουν τρόπο ζωής. Όμως στόχος μας δεν είναι μόνο τα άτομα που είναι εξαρτημένα από το αλκοόλ αλλά ο γενικός πληθυσμός. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας για να μειωθεί η επίπτωση και ο επιπολασμός των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ είναι απαραίτητο να αλλάξει, μειώνοντας την, η μέση κατανάλωση αλκοόλ στο γενικό πληθυσμό. Για το λόγο αυτό είναι χρήσιμο να προωθηθούν προγράμματα που θα αλλάξουν την γενική, υγειονομική και κοινωνική κουλτούρα σε ό,τι αφορά τα οινοπνευματώδη ποτά, να αυξηθεί η συνείδηση μας σχετικά με την επίδραση και τη φύση του υγειονομικού και κοινωνικού κόστους και του οικονομικού βάρους που οφείλεται στο αλκοόλ, να υπάρξει ενημέρωση όλων των ατόμων σχετικά με τους κινδύνους της κατανάλωσης αλκοόλ και να ενισχυθεί η ικανότητα της κοινωνίας να διαχειρίζεται και να αντιμετωπίζει τις διαταραχές που σχετίζονται με το αλκοόλ επιστρατεύοντας κάθε μέσο.
Υπάρχουν άνθρωποι που υποτροπιάζουν;
Φυσικά, όμως υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που βγαίνουν από τα πρόβλημα και αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία.
Η φροντίδα των άλλων, η συμπόνια και η συναισθηματική συμπαράσταση που προσφέρετε στις οικογένειες είναι και για εσάς ένα μάθημα ζωής και αυτογνωσίας;
Σίγουρα είναι και κυρίως γιατί εμείς είμαστε εθελοντές και η συμμετοχή μας στα κλαμπ είναι αποτέλεσμα μιας συνειδητής επιλογής. Συχνά μας ρωτούν γιατί το κάνουμε και αν πληρωνόμαστε. Φυσικά όχι και να πούμε ότι η συμμετοχή στα κλαμπ είναι δωρεάν. Η δική μας πληρωμή είναι ένα χαμόγελο, ένα ευχαριστώ, η συνειδητοποίηση ότι προσφέραμε κάτι σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν κάποια δυσκολία. Η αγάπη και η ευγνωμοσύνη που λαμβάνουμε από τις οικογένειες είναι για μας ανεκτίμητες. Φυσικά οι δικές τους ιστορίες γίνονται και δικές μας και μια φορά την εβδομάδα είμαστε εκεί δίπλα τους και μαθαίνουμε από αυτές τι σημαίνει αγωνίζομαι, αγαπάω, δυσκολεύομαι, πέφτω, αλλά πάντα σηκώνομαι όρθιος.
Πως μπορούν να έρθουν σε επικοινωνία μαζί σας άνθρωποι που χρειάζονται βοήθεια;
ΚΟΠΑ Αττικής:
ΚΟΠΑ Αθήνας τηλ. 6980070440
Κ.Ο.Π.Α. Πειραιά τηλ. 6974437245
ΚΟΠΑ Κρήτης: τηλ. 6947349344
