Συνηθίζεται στις ασιατικές χώρες τα μικρά παιδιά να εργάζονται. Όταν βρέθηκα στο Νεπάλ, είδα μικρά παιδιά ηλικίας 6-10 χρονών να εργάζονται σε φάμπρικες. Όπως μου εξήγησαν οι ντόπιοι, τα παιδιά είναι πιο ανθεκτικά από τους μεγάλους στην δεκάωρη απασχόληση. Θεωρούσαν δε αυτά τα παιδιά τυχερά γιατί είχαν εργασία για να συντηρηθεί η οικογένεια τους και επίσης απέφευγαν την πιθανότητα να αναγκαστούν να δουλέψουν σε πορνεία της Ινδίας. Για εμάς αυτές οι καταστάσεις είναι παρελθούσες αλλά όχι πολύ μακρινές. Η παιδική ηλικία στην Ευρώπη ξεκινώντας από τον μεσαίωνα ήταν μια πολύ δύσκολη και κρίσιμη περίοδος στην ζωή ενός ανθρώπου. Η γονική αγάπη δεν ήταν δεδομένη και ο θάνατος ενός παιδιού πολλές φορές ήταν λιγότερο σοβαρό γεγονός από τον θάνατο ενός κατοικίδιου ζώου. Τον 17ο και 18 ο αιώνα η παιδική θνησιμότητα δεν οφειλόταν μόνο σε λόγους υγιεινής, αλλά είχε σχέση με την εγκατάλειψη και την κρυφή βρεφοκτονία. Υπήρχαν πολλοί κοντορεβιθούληδες. Το 1870 στην Γαλλία τα παιδιά είχαν οικονομική χρησιμότητα και δούλευαν από την ηλικία των επτά ετών. Έχει ενδιαφέρον μια δικαστική απόφαση του 1896 στην Αμερική, μια εταιρεία σιδηροδρόμων που οι γονείς θεώρησαν υπεύθυνη για το θάνατο του δίχρονου παιδιού τους, αθωώθηκε με το σκεπτικό ότι σ’ αυτή την ηλικία το παιδί δεν κερδίζει τίποτα.
Η πολιτισμική επανάσταση στην ιδιωτική που συνέβη στην Ευρώπη, με την ελεύθερη επιλογή συζύγου, στα μισά του 20ου αιώνα, είχε σαν αποτέλεσμα τα παιδιά να σταματήσουν να δουλεύουν ακόμη και στο χωριό και να βρεθούν στο επίκεντρο της προσοχής και της γονεικής αγάπης και στοργής. Όλα σήμερα είναι οργανωμένα γύρω από την οικογένεια και κυρίως το παιδί. Το παιδί σήμερα κάθεται σε θρόνο. Άραγε οι σύγχρονοι πρίγκιπες και πριγκίπησες πως νιώθουν στον θρόνο τους; Αυτή η προνομιούχος ζωή με τις απλόχερες παροχές, την υπερφροντίδα και την υπερπροστατευτικότητα πόσο ευεργετική είναι για τα παιδιά; Πόσο ευτυχισμένα είναι τα παιδιά έτσι όπως είναι μπουκωμένα με υλικές παροχές και υπερβολικές φροντίδες;
Ο θρόνος αυτός έχει δοθεί με κάποιο αντάλλαγμα;
Χρειάζεται θάρρος για να απαντήσει κάποιος σ’ αυτά τα ερωτήματα.
Όποιες κι αν είναι οι απαντήσεις, η πιο σημαντική προσφορά των γονιών είναι η ελευθερία που δίνουν στα παιδιά τους για να γίνουν ο εαυτός τους.
